Deze molenzaterdag stond het vervangen van de handel van de Ten Have kleppen op het programma, een klusje waar ik veel zin in had omdat ik ook meer praktische technische ervaring wil opdoen. Deze handel is de bediening om de kleppen van de wieken te openen en moet goed werken omdat je door als het gevlucht te hard gaat draaien en je aan deze handel trekt de kleppen van de wieken open gaan en deze de wind doorlaten in plaats van te vangen. Bovendien treed er een remmende werking op door de open stand van de kleppen. Dat de bediening van deze kleppen goed in orde is, is dus belangrijk mocht de molen door de wind op hol slaan, maar ook om te voorkomen dat het gevlucht wind vangt wanneer we er niet zijn en het bijvoorbeeld zou gaan stormen. Een molen die kleppen heeft zoals de Wilpermolen zal je altijd zien met de kleppen open als de molenaar er niet is en met opgerolde zeilen zodat de wind door het gevlucht heen kan waaien in plaats van de wind te vangen.
Ondanks dat ik vaak best ideeën heb hoe je een technische klus zou moeten aanpakken en denk over technisch inzicht te beschikken ben ik altijd geneigd de uitvoering aan collega’s met meer praktische ervaring dan ik over te laten, maar zo zal ik ook nooit de praktijk ervaring van het sleutelen aan de molen opdoen. Ik had dus besloten zelf actief mee te gaan sleutelen aan het vervangen van deze handel. En wat bleek, ook hier was de praktijk weer een eitje en zelf mee sleutelen geeft een veel grotere kick dan toekijken hoe anderen het doen. Het deed me een beetje aan vroeger denken toen ik er totaal niet bij stil stond dat een ander iets beter zou kunnen en gewoon mijn fiets als achtjarige tot en met de kogeltjes uit de kogellagers uit elkaar haalde, schoonmaakte, opnieuw invette en de fiets weer in elkaar sleutelde, de ketting afstelde en dan vreselijk veel schik had als die daarna beter fietste dan daarvoor. Het is een kwestie van gewoon doen.
Na gisteren is dat gevoel denk ik weer een heel eind terug, het begon al met het versteken van de vang nu een jaar geleden op de Buitenmolen in Zevenaar, een klus die ik niet dacht te durven en onder aanmoediging van de molenaar daar toch gewoon gedaan heb en een tijd later met zeilen ophangen op diezelfde molen. Gisteren dus met die handel die de kleppen bedient is dat gevoel gewoon merendeel terug, ik kan best sleutelen en ga dat ook gewoon doen als het nodig is. Sterker nog, dat sleutelen is erg leuk en belangrijk, alles moet gewoon goed werken op zo’n molen, het blijft een machine die in orde moet zijn, voor je eigen veiligheid, de veiligheid van bezoekers en omwonenden en tot behoud van de molen zelf.
De nieuwe handel zit er dus op maar er was een probleem, te weinig wind om te testen of die nu ook goed werkt. Het gevlucht heeft toch een redelijke vaart nodig om de kleppen te kunnen bedienen, het grootste nadeel van dit Ten Have systeem met een zwichtring en die wind was er gisteren niet voldoende. Toch twijfel ik niet eraan dat de handel zijn werk weer goed kan doen. Misschien dat de afstelling van de staalkabel die aan de handel verbonden is even opnieuw ingesteld moet worden, maar dat stelt niet veel voor. Deze staalkabel gaat via de staart van de molen boven de kap in om vervolgens door de kap weer aan de voorkant van de molen te verlaten om daar de zwichtring te laten werken die de kleppen open zet. Dat zal dus aankomende zaterdag blijken mocht er dan wel voldoende wind zijn, ik ben benieuwd. Zelf zal ik daar zoals het eruit ziet niet bij zijn omdat ik plannen heb volgende week weer naar molen De Vink in Herveld te gaan. Afgelopen jaar is gebleken dat het goed is ook naar andere molens te gaan, je leert er veel van en zo af en toe ben ik van plan dat te blijven doen dat buurten bij andere molens.
Gisteren waren we al vlot klaar met het vervangen van de handel en nu er te weinig wind was om deze te testen kwam de andere molenaar op het idee met z’n drieën naar De Bronkhorster Molen te gaan, een ronde stenen korenmolen uit 1844 die op een belt gebouwd is. Een mooie molen waar ze malen voor de verkoop en een mooi ingerichte zolder hebben voor de verkoop en waar voor bezoekers ook het nodige te zien valt over deze molen maar ook over andere molentypes. Hier hebben ze een groot team molenaars, een leuke club en we zijn er dan ook gebleven totdat het weer tijd was om te gaan. Overigens een molen die het bezoeken waard is al is het naast de molen om de omgeving, leuk ook om te combineren met het bezoeken van het stadje Bronkhorst dat ooit ontstaan is als een boerennederzetting en waar het net is alsof je terecht gekomen bent in een schilderij van vroegere schilders. Een stadje waarvan je denkt in eerste instantie dat het een oud klein dorpje is met vele monumentale boerderijen maar die toch echt stadsrechten heeft en waarvan de discussie ontstaan is of dit de kleinste stad van Nederland is.