Bij ons in de molen hebben we al een tijdje een dilemma. De vangbalk die ervoor zorgt dat de remblokken (vangblokken in molentermen) klemmen rond het bovenwiel of juist dat bovenwiel de ruimte geeft om te draaien als de wieken het aansturen hangt wel erg dichtbij de onderkant van het hangereel.
Wat een hangereel is zal ik uitleggen. Een hangereel is een soort geleiding die ervoor zorgt dat de vangbalk alleen maar verticaal beweegt en niet horizontaal gaat zwabberen. Het gevaar is, dat als je de molen stil wilt zetten de vangbalk belemmerd wordt door de onderkant van het hangereel wanneer de afstand te klein is. Als dat geval is, is het heel lastig de molen stil te zetten, een situatie die echt niet gewenst is.
Het eerste idee wat we bedachten is dat de vangbalk dan versteld moest worden, net zoals bij de torenmolen in Zevenaar waar ik dat eens mocht oefenen. Toch was het idee dat de vangbalk er best mooi bij hangt, zo goed als horizontaal, natuurlijk kan je dat verstellen, maar toch was er twijfel, waarom iets veranderen dat eigenlijk goed is.
Vanochtend was ik als eerste op de molen, ik had er superveel zin in en besloot alvast zover te gaan als toegelaten is voor een nog niet gediplomeerde molenaar in opleiding en nog eens goed te kijken naar de mogelijkheden van de vang omdat als het niet teveel waait nog steeds het verstellen van de vang als optie overwogen werd, iets waar ik toch lichtelijk mijn twijfels bij had omdat de vang gewoon prima hangt.
Na het smeren van de as boven in de kap van de molen besloot ik toch nog eens goed te kijken of er geen betere oplossing was, dit ondanks dat ik veel zin had het verstellen van de vang iets dat ik een erg leuk klusje vond, alleen dat oefenen kan altijd wel en is simpel ook weer terug te zetten in de stand waar hij stond. Kennen jullie dat gevoel dat je een oplossing hebt, maar eigenlijk weet dat het anders kan, alleen nog niet weet hoe? Ik had dat dus vanochtend en vanuit die twijfel heb ik de vang van begin tot eind nog eens goed bekeken en toen zag ik opeens wat.
Als dit in plaats van een blog een stipverhaal was zou er vast een wolk getekend worden met een gloeilampje dat aanspringt zo boven mijn hoofd. Mijn oog viel op het hangereel en dat was al eerder gebeurd samen met de molenaar en ook gast molenaars, maar de focus lag toen aan de onderkant, ook een logische plek als daar het probleem zit, maar deze ochtend viel mijn oog op de bovenkant. Er bleek gewoon een verstelmogelijkheid aan te zitten die het mogelijk maakt het complete hangereel te laten zakken. Waarom heb ik dat nog niet eerder gezien? Ik snap er niks van, bij deze molen draai ik al vanaf najaar 2014 en het valt me nu pas op. Helemaal hyper (dat heb ik wel vaker als ik opeens helemaal enthousiast ben of een eyeopener zie) ging ik naar het hangereel en heb het goed bekeken en niet als alleen de geleider maar de complete constructie en wat ik zag maakte me nog meer hyper. Het hangereel is gewoon te verstellen, de enige belemmering waren een paar knoeperds van spijkers die één van de geleiders vastmaakte aan een voeghout, een belangrijke balk die samen met een tweede voeghout de basis vormt van de complete kapconstructie. Als die grote spijkers eruit gehaald werden was het alleen maar een kwestie van de pennen uit de pen-gat verbinding te halen en de complete hangereel te laten zakken tot de volgende verstel-mogelijkheid. Ongelooflijk hoe simpel dat leek, alhoewel ik ook gelijk het probleem van de grote spijkers zag, want dat zou vast een klus worden om die eruit te krijgen.
Toen de molenaar er ook was hebben we samen overlegd en ook hij had dezelfde twijfels gehad als ik en had ook al naar het hangereel gekeken en nadat we dat samen dat kijken nog eens herhaald hadden hebben we besloten dat als het werkt, deze optie de beste was. Toch zoals verwacht waren die spijkers een groot probleem, maar de molenaar had een goed idee, een spijkertrekker, iets waar ik nog nooit van gehoord had. Een gewoon klauwhamer redden we het hier niet mee en met een knijptang ook niet.
Bij iemand uit het gezellige buurtschap waar de molen staat hebben we gevraagd of ze zoiets hadden en we werden meegenomen naar een schuur waar ik mijn ogen uitkeek, dit was geen schuur maar een prachtig museum in mijn beleving, prachtig gewoon en het voorwerp dat de eigenaar van naar mijn mening dit museum mee kwam was niet zomaar een spijkertrekker, maar een museumstuk waar ik zelf bijna witte handschoenen bij aan zou trekken (zie foto bij dit blog waarop het hangereel, de vang en het museumstuk zoals ik het blijf noemen te zien is). Ik was dan ook compleet verbaasd dat voorgesteld werd dit museumstuk te gebruiken, maar had ook gelijk het gevoel dat dit wellicht het meest geschikte materiaal was om mee aan een monument te werken. Een beetje kruipolie in dit museumstuk en het bleek perfect te werken. Ook nu ging het nog niet makkelijk, maar de molenaar en ik kregen de spijkers eruit en we hebben het hangereel verlaagd in z’n geheel en de vang had weer voldoende ruimte om zijn werk te doen.
Dit zijn zo van die dagen die ik van begin tot eind helemaal geweldig vind, een ervaring rijker, leuke samenwerking en buiten deze ervaring de mooiste schuur gezien die ik ooit gezien heb met prachtige werktuigen die nog gebruikt mogen worden ook.