Na twee zaterdagen achter elkaar bij andere molens kijken en ervaring op doen was het vandaag ook weer erg leuk even op de eigen lesmolen te zijn. Bovendien heb ik afgelopen twee weken zoveel gezien en geleerd dat ik erg graag wilde zien hoe het met een aantal dingen ook alweer bij de Wilpermolen zat.
Vanochtend vroeg dus extra vroeg alvast naar de molen gegaan, zodat ik eerst nog even uitgebreid een aantal dingen in de kap kon bekijken en kon nadenken over wat oplossingen waren bij diverse problemen die zich in de kap van de molen kunnen voordoen. Mijn conclusie was na dat een tijdje gedaan te hebben dat het inzicht in wat zich in de kap afspeelt of zou kunnen afspelen een stuk vergroot is afgelopen twee weken.
De tijd ging snel en al snel waren de molenaar en andere molenaar in opleiding er ook en hebben we plannen gemaakt voor de dag en er stond wat leuks op het programma. Zo heel veel wind stond er niet en het onderhoud aan de ten Have kleppen was hard nodig, daarom besloten we dat dan ook te gaan doen vandaag.
Niet alle molens hebben op elke wiek zeilen, bij de Wilpermolen waar ik les zijn er op twee wieken wel zeilen en op twee wieken geen zeilen maar kleppen van het ten Have-systeem. Ten Have kleppen zijn een wiekverbetering die het vroeger wat makkelijker maakte voor de molenaars. Net zoals er bij moderne fabrieken ook allemaal verbeteringen zijn om het werk makkelijker of sneller te laten verlopen.
De ten Have kleppen vangen veel wind als ze dicht zijn, maar als het harder gaat waaien gaan ze door de wind open waardoor ze iets minder hard gaan draaien en sluiten weer als de wind weer minder wordt waardoor de snelheid weer toeneemt. Hierdoor draaien de wieken gelijkmatiger wat ten goede komt bij het malen. De ten Have kleppen hebben ook geen zeilen wat elke keer opzeilen daarom overbodig maakt. In het geval van de Wilpermolen hoeven we alleen maar met een koevoet de veer te ontgrendelen om de kleppen te laten sluiten en als we de molen na het draaien veilig wegzetten kunnen we de kleppen via een handel bij de staart weer openzetten. De kleppen hebben allemaal draaiende asjes en scharnierpunten die in weer en wind moeten kunnen functioneren en moeten daarom gesmeerd en onderhouden worden. Om dat makkelijker te maken zijn er op deze punten Stauffer vetpotjes geplaatst.
Een Stauffer vetpotjes (te zien op de foto bij dit blog) zijn bedacht als een smeertechniek waarbij je vet in het Stauffer vetpotje doet. Door af en toe het dekseltje van het Stauffer vetpotje aan te draaien komt het vet op het punt dat gesmeerd moet worden. Er zitten heel wat van dit soort Stauffer vetpotjes per wiek en allemaal moesten ze hoognodig voorzien worden met nieuw vet. Een leuk klusje dus voor vandaag en iets dat ik nog niet eerder gedaan had.
Eén voor één zetten we de Ten Have wieken beneden en bonden er een lange ladder tegenaan, we verwijderden de dekseltjes van de potjes om die te vullen met nieuw vet. Een leuk klusje waarbij we de wiek in moesten klimmen (dat blijf ik toch nog steeds erg leuk vinden) en erg voorzichtig moesten zijn, want dat vet komt ook op je handen en jezelf goed vasthouden aan de wiek en ladder is daardoor glad en gevaarlijker. Ook de dekseltjes open en dicht draaien viel niet mee met al dat vet wat het een glibberig werkje maakte, maar het is ons gelukt.
Het is een zinvolle en leuke klus geweest, want sommige van de Stauffer vetpotjes waren zo goed als leeg en er waren er ook die kapot waren en waar het vet zelfs door het dekseltje zelf naar buiten kwam bij het aandraaien dus vervangen moeten worden. Weer een klusje dat toegevoegd kan worden aan het lijstje van taken die je als molenaar zelf kunt doen. Van mij mag die lijst nog veel langer worden, zo lekker bezig zijn is toch het allerleukste op de molen.