Het is bijna twee jaar geleden dat ik op deze molen was. Om precies te zijn 28 juni 2014 en ik kan me nog goed herinneren dat ik me bijna in de middeleeuwen waande tijdens het bezoek bij deze middeleeuwse molen, ik zag Don Quichotte al bijna op zijn ros de belt opstormen. Ik heb het dan ook over een torenmolen, waar er nog maar een paar van zijn in Nederland en na de standerdmolen zo’n beetje de oudste molensoort is.
Waar ik vorige keer zo onder de indruk was van het robuuste en stoere uiterlijk van deze molen, nu wist ik wat me te wachten stond en was ik veel meer geïnteresseerd in de techniek van de molen.
Ik heb mezelf nu eenmaal voorgenomen dat ik meer wil weten over molens die ik niet ken en de techniek erachter, kortom diepgang. Bij deze molen wilde ik vooral meer weten over het binnenkruiwerk wat niet meer volledig origineel is, maar waarvan je wel heel veel kan leren over de techniek.
Echt ik heb opnieuw op deze molen mijn ogen uitgekeken, mijn molentik begon al toen ik een jaar of acht was en dan voornamelijk door de grote tandwielen, hoe alles in elkaar overgaat en door een as, aangedreven door de wind alles geschakeld in beweging komt. Ik sleutelde op die leeftijd dan ook al mijn fiets volledig uit elkaar, smeerde alles, stelde de boel af en kreeg er een soepel lopende fiets voor terug. Hetzelfde met de raderen in klokken, maar geen van die raderen zijn zo groot en imposant als die in molens.
Bij deze torenmolen zijn zoveel wielen die elkaar aandrijven dat ik er niet op uitgekeken raak en er vielen me dingen op die bij het vorige bezoek nog volledig aan me voorbij gegaan waren. Wat maakt dan bijna twee jaar ervaring meer een verschil. Bij het vorige bezoek ging het nog veel meer om de basics van het molenaarsschap. Bij deze molen was het klampen van de zeilen mij voor het eerst gelukt met tips van deze molenaar, dat moment vergeet ik niet meer. Vandaag is er weer iets dat ik niet meer zou vergeten en dat is het verstellen van de vangbalk (zie foto bij dit blog).
Op je molenexamen kan je daar nu eenmaal vragen over verwachten omdat dit iets is dat je als molenaar zelf zou moeten kunnen. Omdat ik absoluut zoiets niet dacht te durven heb ik bij beide examens als antwoord gegeven dat ik collega’s molenaars zou vragen te helpen of een molenmaker zou bellen, uiteraard iets dat niet het juiste antwoord is, maar hoe het voor mij wel zou werken. Vandaag stelde de molenaar voor het gewoon te doen. Ik vond het doodeng, onderdelen van mijn fiets kon ik als achtjarig meisje wel aan, het weegt niks en ik kon niet veel fout doen, maar zo’n vangbalk weegt heel wat, die hou ik niet als het fout gaat en ik zag dat complete gevaarte al op de zoldervloer kletteren zonder dat ik ook maar een beetje controle erover had.
In theorie weet ik wel hoe je het zou kunnen doen, maar dit is toch echt spannend voor de eerste keer. Achteraf stelt het niet veel voor, mijn angst voor dit soort klusjes is over, ik ben een ervaring rijker en vond het super dat de molenaar dit samen met mij heeft gedaan. We hebben de wieken vastgelegd aan de ketting omdat de vang gelicht moest worden voor het verstellen. De molenaar lichtte de vangbalk tot er geen spanning meer stond op het sabelijzer met verstelgaten die door de zware vangbalk ging en ik heb met een hamer de gigantische bout die door de vangbalk en het sabelijzer heen ging eruit geslagen, daarna lichtte de molenaar de vangbalk nog verder waardoor ik de bout in een ander gat weer kon slaan waardoor de vangbalk hoger hing. Niet te geloven, dat was alles, dit was net zo simpel als toen ik het las in theorie, dit hoef ik nooit meer spannend of gevaarlijk te vinden.
Op de thuismolen waar ik normaal draai weet ik gewoon dat de instructeur me alle ruimte geeft om leren en te proberen en het vertrouwen heeft dat ik de molen veilig kan draaien, maar de ervaring op andere molens die ik niet (goed) kent en molenaars waarvan je wel verwacht dat ze ingrijpen bij fouten maar die je misschien overschatten waardoor ik toch bang ben schade aan te richten helpen enorm bij het zeker voelen handelingen ook echt uit te voeren. Het is een goede keus geweest meer de deur uit te gaan naar andere molens en molenaars en ook vandaag op De Buitenmolen in Zevenaar heb ik door de duidelijke uitleg en het in praktijk oefenen weer een super leerzame en leuke dag gehad.