Natasja gooit het roer om

Omdat we de Wilpermolen even stil laten staan vanwege de kerstster die geplaatst is de wiek en het nogal een gedoetje is die te laten draaien met ster erin ben ik gisteren even een dagje terug geweest naar de molen waar ik mijn opleiding begon. En daar bleek een wel hele leuke klus op het programma te staan, namelijk het steenkoppel schoonmaken, iets dat wij als eerste project willen oppakken in het nieuwe jaar zodat we weer kunnen malen.

Nu heb ik deze klus eerder toen ik nog bij de Zwiepse molen in opleiding vaker gedaan, en het demonteren van de kuip rond de stenen is ook geen probleem, de steenkraan om de steen te lichten ook niet, alleen de steenspil met katrollen weg tillen ben ik telkens misgelopen. Gisteren niet, toen heb ik daar zelfs zelf bij meegeholpen en van nieuwe dingen doen en leren kan ik dan ook behoorlijk enthousiast zijn. Gisteren  toen ik hoorde dat we dit gingen doen voelde ik me dan van binnen ook weer helemaal hyper worden met dit vooruitzicht, maar het in praktijk uitvoeren met het molenteam daar bleek nog veel leuker dan mijn verwachting. Wat is dit een geweldige dag geworden, met deze ervaring ga ik minstens met zoveel enthousiasme dit in het nieuwe jaar met ons Wilpermolenteam nog eens doen, ik heb er nu al zin in.

Ook al heb je wel het technisch inzicht in zo’n klus, heeft het toch wel erg veel meerwaarde het in praktijk ook eens gedaan te hebben. Ondanks dat de andere molenaar van de Wilpermolen die ervaring wel heeft ben ik nu blij dat ik die ervaring van het steenkoppel schoonmaken en dit keer inclusief het weghalen van de steenspil nu ook heb. Nog mooier is dat in de Wilpermolen groepsapp in de avond bleek dat de molenaar die bij de Wilpermolen in opleiding is blijkbaar gisteren bij de molen in Vaassen precies hetzelfde gedaan heeft. De klus het steenkoppel schoonmaken bij de Wilpermolen gaat dus helemaal goedkomen nu in het nieuwe jaar.

Het was zowiezo erg leuk weer even terug te zijn bij de molenaars waar mijn opleiding begon, het zal waarschijnlijk net zoiets zijn als voor veel mensen even een dagje terug bij het ouderlijk huis. Ondanks dat ik ervoor koos te vertrekken naar de Wilpermolen en dat nu de thuismolen is heb ik gisteren toch besloten zo af en toe even een dagje naar de Zwiepse molen te gaan, al is het omdat ik tijdens mijn opleiding gemerkt heb dat het goed is voor je ervaring ook zo af en toe samen te werken met andere molens en molenaars. Voor mij is dan af en toe even terug naar Zwiep een mooie mogelijkheid om dat te doen, die molen kan ik op de fiets heen en de molenaars die me de basis van het molenaar zijn hebben geleerd zijn erg prettig ook om mee samen te werken.

Het demonteren van de steenkuip en de steen verwijderen is geen moeilijke klus, dat heb ik wel vaker gezien en gedaan, maar de steenspil verwijderen leek mij een ander verhaal en dat was zo bleek geen onterechte gedachte. Ook al maken katrollen het gewicht een stuk lichter, het was nog een behoorlijk zware klus en aangezien de bovenkant van de steenspil een stuk zwaarder is moet je goed oppassen hoe je die neerzet nadat je hem verwijderd heb. Als je de steen of steenspil zou laten vallen gaan ze denk ik zonder al te veel problemen door de verschillende zolderplanken heen en zullen dan een aantal zolders lager liggen dan waar je ze wilt hebben. Niet moeilijk allemaal maar je moet toch echt wel weten waar je mee bezig bent.

Nadat we het steenkoppel schoon hadden gemaakt hebben we de steen en de steenspil weer terug geplaatst, een omgekeerde handeling dus een extra oefening hoe je dat doet. Buiten een superleuke dag is dit dus ook een leerzame en nuttige dag geweest, ik ben er helemaal klaar voor dit met ons team op de Wilpermolen nog eens te doen. En nog leuker is het idee dat we daarna buiten de molen laten draaien we deze dan ook weer kunnen laten malen en wat is er nu leuker dan een korenmolen naast laten draaien voor de prins ook te laten werken op de manier waarvoor hij bedoeld is. Ik heb in ieder geval heel veel zin in het nieuwe jaar op de Wilpermolen met dit vooruitzicht en met ons team deze klus nog eens te doen en de molen te laten malen.

Een leuke bijkomstigheid gisteren bij de Zwiepse molen is dat ze daar een manier bedacht hebben voor de ster in de wiek waardoor het daar geen gedoetje is om te draaien met de ster in de wiek, iets dat bij ons wel mogelijk is maar wel een gedoetje is. Volgend jaar kunnen we misschien van dit voorbeeld leren en het ons makkelijk maken en de molen ook gewoon te laten draaien zonder veel extra handelingen te hoeven doen wanneer de ster in de wiek zit.

Voor de liefhebbers een link naar de foto’s die ik gisteren gemaakt heb van de klus een steenkoppel schoonmaken: https://myalbum.com/album/pMJM9wb0Nc79

Afgelopen zaterdag lag er in eerste instantie in de planning dat we de kerstster in de wiek zouden plaatsen, maar omdat er gisteren op zondag nog een wandeling door Posterenk was en het dan leuk is als de molen draait hadden we besloten de kerstster niet zaterdag maar zondag in de wiek te plaatsen.

Helaas kon ik gisteren niet, maar mijn collega’s waren zo vriendelijk me een foto te sturen van de kerstster in de wiek en ik moet zeggen, dat ziet er toch elke keer weer apart uit en roept ook een echte kerstsfeer op. Ik vind het er weer prachtig uitzien in ieder geval. Voor iedereen die wel eens van richting Deventer richting Apeldoorn rijd over de A1 raad ik aan eens naar links te kijken (of in omgedraaide richting naar rechts) want de kerstster in de wiek is vanaf de snelweg goed te zien.

Dat de kerstster er nu inhangt is ook het einde van draai-jaar 2016. Afgelopen jaar hebben we 72.690 omwentelingen gedraaid en dat viel me best een beetje tegen aangezien we in 2015 meer omwentelingen hadden namelijk 92.006. Toch is dit niet onaardig denk ik, we hebben aardig wat weken gehad met weinig wind en deze molen heeft echt wel wat nodig om te kunnen draaien. Daarnaast waren twee van de drie van ons team niet bevoegd zonder de molenaar alleen te draaien en is het voor één persoon onmogelijk elke week te kunnen draaien.

Nu zijn er twee van ons team bevoegd alleen te draaien en kunnen we ook afwisselen, ik verwacht dus dat het aantal omwentelingen komend jaar meer zullen zijn en wellicht gaat de molen buiten zaterdag ook wat vaker door de weeks draaien en als het een beetje meezit wordt 2017 ook het jaar dat ons derde team-lid zijn molenaarsdiploma gaat halen, dat zou erg leuk zijn. Ondanks dat het niet echt om een hoog aantal omwentelingen gaat, is het toch echt wel het leukst als de molen gewoon regelmatig draait en daar gaan we voor komend jaar, maar stiekem zou ik het toch wel leuk vinden als we dan de 100.000 omwentelingen halen.

Ik kijk erg uit naar komend jaar op de molen, ik hoef niet meer weg voor stage-periodes en we willen komend jaar weer echt gaan malen, alleen die plannen al heb ik heel veel zin, wat is er nu leuker wanneer je op een korenmolen molenaar bent ook echt te malen en het publiek het maalproces te laten zien.

In de Wilpermolen is ook het malen door de jaren heen goed te zien. Uiteraard is er het luiwerk waarmee we zakken graan naar boven kunnen takelen, maar ook de molenaars vroeger ontwikkelde methodes om dit soort klussen makkelijker te maken. Bij de Wilpermolen is dan ook de volgende stap in dit traject te zien, een Jacobsladder, dat is een grote band met bakjes die het graan naar boven transporteerde. Nog moderner in de molen zijn de buizen die later gebruikt werd om het graan naar boven te blazen, waar het in een grote silo terecht kwam en de kracht waarmee dat ging veroorzaakte weer genoeg stof dat er een joekel van een filter in de molen aanwezig is om het stof op te vangen.

Het idee is te beginnen met zakken graan via het luiwerk naar boven te takelen, een klusje wat leuk is ook voor publiek en met name kinderen om bij te helpen. Het voordeel om zo te beginnen is dat je al snel kunt beginnen met malen, je kan met kleine hoeveelheden starten en het is overzichtelijk, we zijn niet gebonden aan grote aantallen en een verplichting veel te malen en kunnen desnoods zelf ergens zakken graan ophalen en de zakken meel wegbrengen. Daarnaast vind ik het wel een leuk gezicht die zakken graan en meel weer in de molen, maar voor we hiermee kunnen beginnen gaan we eerst de stenen goed schoon maken. Dat is iets waar ik bij de molen waar mijn opleiding startte al een paar keer bij geholpen had, maar bij deze molen is dat iets lastiger, de steenspil die de bovenste steen rond laat draaien (daarom heet de bovenste steen dan ook de loper) kan je niet oplichten zonder de vloer van de zolder daarboven een stukje open te maken, ik ben dus benieuwd hoe de molenaar dat gaat oplossen, hij heeft het uitgelegd, maar de praktijk spreekt toch altijd meer aan. Ik heb er zin in in ieder geval.

Omdat we de Wilpermolen nu tot het nieuwe jaar stil laten staan ga ik volgende week buurten bij de molen waar mijn opleiding begon, die is lekker dichtbij en of het nu de kerst gedachte is, maar de molen waar je hobby tot stand gekomen is en waar mijn opleiding begon lijkt toch net zoiets als voor veel mensen even terug naar het ouderlijk huis denk ik. Nu maar hopen dat het zaterdag wat wilt waaien en de Zwiepse molen gaat draaien. Ook ben ik benieuwd of ze bij de Zwiepse molen ook al de kerstster in de wiek hebben of misschien aankomende zaterdag gaan plaatsen.

Het is weer even geleden dat ik blogde, dat was niet de bedoeling, ik kwam gewoon even niet verder dan eventuele korte mededelingen of een update.

Blijkbaar viel het op want ik kreeg er al vanuit verschillende richtingen vragen over, met als druppel mijn oudtante die dacht dat ze niet meer wist hoe ze mijn blogs kon lezen want ze zag de laatste tijd geen nieuwe blogs meer en grappig, vooral de molenblogs miste ze. Inmiddels is zij zelf met ruim in de tachtig jaar ook een echte molenliefhebber geworden en koos ze tijdens haar laatste uitje naar een molen te wandelen die ze zag omdat ze nu echt van molens houdt vertelde ze tijdens mijn laatste bezoek. Zo grappig hoe een hobby kan uit waaieren, buiten mijn oudtante is afgelopen periode ook mijn zoon van 17 bij me gekomen met de mededeling dat hij af en toe graag met me mee zou gaan naar de molen en heel misschien zelfs de opleiding tot molenaar ooit wil doen. Dat een molen voor elke leeftijd is, blijkt dus wel. Af gelopen weken heb ik hem dus een paar keer mee genomen en wie weet hoe dat ooit in de toekomst uitpakt.

Vandaag is er opeens dan weer zin om te bloggen en wellicht komt het dan ook door de zeer motiverende ochtend van vandaag waar we vooral bezig geweest zijn met plannen maken voor op de molen, een update blog dus.

Het begon al leuk, pas geleden hebben we van het bestuur van de Stichting Behoud Wilpermolen, molenaarskleding mogen uitzoeken waar we het logo van de molen op mochten laten borduren. We kozen naast de standaard beige overals die de meeste molenaars dragen voor een rode polo en rood fleecevest met logo en een grijze bodywarmer met logo. Normaal is het wat minder als je een “fashion twin” tegen komt, maar vandaag was het grappig zo in de Wilpermolenkleding. Het is nu in ieder geval duidelijk voor publiek wie de molenaars zijn.

Er stond nauwelijks tot geen wind dus we besloten de vlaggetjes van het feestje tijdens de open dag vorige week weg te halen die we neergehangen hadden omdat de molenaar al 15 jaar molenaar is bij deze molen een mooie aanleiding dus voor een open dag voor publiek, maar ook voor collega molenaars, vrienden en familie van de molenaar die nu met elkaar eens konden kijken waar de verhalen van de molenaar al die tijd over gingen. De belangstelling was groot en het bezoek geïnteresseerd wat leidde tot een super geslaagde dag, waar we de mooie molen konden laten bewonderen en we het uiteraard ook veel over de Wilpermolen maar ook molens algemeen gehad hebben.

De vlaggetjes waren weg en de vreugdestand waar we de molen in gezet hadden hebben we weer veranderd in de stand van tijdelijke afwezigheid omdat er gewoon te weinig wind was om te draaien. De belangen van een molenaar liggen nu eenmaal anders dan bijvoorbeeld een fietser die een toertocht houdt, als molenaar wil je nu eenmaal graag dat het waait.

Toch is het een nuttige ochtend geweest want nu hadden we alle tijd om eens te bedenken wat we voor doelen hebben de komende tijd. We hebben besloten volgende zaterdag 10 december dus in ieder geval de kerstster in het puntje van de bovenste wiek te gaan hangen.  Verder willen we weer graag gaan malen. Daarvoor is het nodig dat eerst de stenen goed schoongemaakt gaan worden, wat bij deze molen een echt projectje is. Het gaat het eerste projectje worden van 2017. Een draaiende molen is al mooi, maar de molen laten werken, waar die toch ook echt voor bedoeld is, is nog veel leuker en niet alleen voor onszelf, maar ook voor publiek om het proces van malen ook echt te kunnen zien.

Verder zijn we ons aan het verdiepen over een educatief programma voor op de molen, om te beginnen voor kleuters, we hebben er al leuke ideeën over en er zijn ook geschikte hulpmiddelen voor zoals prachtige prentenboeken en presentaties. Deze boeken zouden we ook kunnen gebruiken voor voorleesuurtjes voor kinderen uit de buurt en voor de kleintjes in vakantieperiodes wanneer we nogal eens vakantiegangers uit de omgeving op de molen krijgen. Leuke ideeën dus om verder uit te werken en om eens bij andere molens die dit al doen te informeren hoe zij dat aanpakken.

Al brainstormend komen de ideeën aan fladderen, maar voor nu hebben we besloten eerst ons eerst te richten op de molen weer maalvaardig te krijgen en of een educatief programma haalbaar is.

Deze update nog eens door gelezen te hebben denk ik dat het bloggen ook weer kan beginnen, naast de plannen die we gemaakt hebben zijn er nog excursies, een diploma-uitreiking in maart van de molenaars die in 2016 geslaagd zijn en wellicht nog veel meer leuke molenbelevenissen. Dus voor degenen die zich afvroegen of ik gestopt was met bloggen, absoluut niet, het was blijkbaar een tijdelijk ‘blogblok’.

Deze ochtend was ik al vroeg op de molen omdat de Molenmaker zou komen om de wieken weer vast te zetten.

Ondanks dat ik mijn eerste draaidag alleen op de molen best nog leuk gedraaid had, ook al zat een vreemd geluid dat de zaterdag erna gebonk geworden was en een loszittende roede bleek te zijn me niet lekker. Ik had die eerste draaidag alleen op de molen liever een saaier verhaal gehad. Bijvoorbeeld er is niks kapot gegaan of los geraakt was. Dat de molen net als anders prima draaide en ik tussendoor wat onderhoud gepleegd had enz.

Niet dus, tijdens mijn eerste draaidag moest er zo nodig een roede los gaan zitten, niet heel uitzonderlijk want na alle droge periodes bleken meer molens daar last van te hebben.

Toch vandaag vond ik het wel leuk dat dit gebeurd is, want nu kon ik de Molenmaker aan het werk zien en ondanks dat ik wel een vermoeden had hoe hij dit ging repareren keek ik er erg naar uit dit met eigen ogen te zien en ik had geluk want ik was vrij en kon er dus bij zijn.

Uiteraard was ik ruim op tijd bij de molen want ik wilde geen minuutje missen en besloot alvast de luiken uit de kap te halen voor het geval de Molenmaker niet alleen vanuit de hoogwerker zou werken maar ook vanuit de kap wilde werken. Bovendien had ik zo prima uitzicht op hoe de Molenmaker zijn werk zou doen.

Nadat de Molenmaker er ook was hebben we even overlegd waar hij het liefst het gevlucht wilde om er goed met de hoogwerker bij te kunnen, dat is toch weer eens een ander uitgangspunt dan waar de wind vandaan komt, maar in dit geval was dat verschil niet heel groot. Erg handig dus want dan konden we makkelijk een volgende wiek laten komen. Het opnieuw vastzetten door de wiggen aan te slaan voldeed aan mijn verwachtingen, zo had ik het me ook wel voorgesteld, maar het was niet minder interessant om het te zien. Afgezien dat we geen hoogwerker hebben is het een klus die je denk ik zelf als molenaar ook best zelf zou kunnen doen, maar een Molenmaker heeft er veel meer ervaring mee en meer handigheid in, in ieder geval meer ervaring dan ik en de andere teamgenoten hebben met roedes vastzetten.

De kleppen die vorige week zaterdag opeens ook niet meer open wilde, waardoor we de molen noodgedwongen met gesloten kleppen moesten wegzetten, bleken het weer gewoon te doen. Best gek hoe sommige dingen zichzelf oplossen, die zaterdag reageerde de kleppen nergens meer op en hing de kabel van de bediening slap, maar vanochtend nog voordat de Molenmaker er was, leek die weer op goede spanning te staan. Eigenlijk was dit met de roedes ook het geval, door de regen van afgelopen dagen zat die toch alweer wat vaster, maar ondanks dat is het toch goed geweest dat de Molenmaker geweest is, want de wiggen om de roedes op de plek te houden konden toch nog behoorlijk wat strakker aangeslagen worden.

Nadat de klus geklaard was, hebben we de molen even hebben laten draaien bleek het probleem opgelost, geen geluiden meer die niet hoorden en de molen draaide weer prima zoals het wel hoort. De Molenmaker heeft gelijk nog andere punten in de molen en bij het gevlucht bekeken, wel zo handig nu hij er toch was en alles zag er verder nog goed genoeg uit.

Ik twijfelde nog even of ik nog zou blijven om te draaien, maar besloot toch maar te wachten tot na zaterdag als ik een hele zaterdag gezien heb dat de molen inderdaad de hele dag zonder problemen blijft draaien.  Het blijft een hele verantwoording zo’n molen alleen draaien, het vertrouwen dat te doen zonder back-up van een meer ervaren molenaar moet blijkbaar nog groeien, maar gaat goed komen, binnenkort plan ik daar weer gewoon opnieuw een dag voor. Voor nu heb ik er een leuke ochtend bij door een Molenmaker aan het werk gezien te hebben.

Dat niet alles is wat het lijkt bleek gisteren tijdens een zelf uitgestippelde mini molenexcursie voor ons team van de Wilpermolen. De Wilpermolen kon nog niet draaien en wacht op reparatie door de molenmaker die maandagochtend komt. Daarom besloten we als team nu we zelf niet kunnen draaien van de gelegenheid gebruik te maken. Ik besloot naar Nijmegen en omgeving te gaan, heel praktisch omdat ik daar de weg goed ken omdat mijn roots daar liggen en de andere teamleden vonden het prima.

De eerste molen die we gingen bezichtigen was de Thornsche Molen een wipmolen die staat in de Ooij-polder waar ik zo’n dertig jaar geleden een aantal jaren gewoond heb. Toen stond die molen er nog niet, pas sinds dit jaar heb ik hem een paar keer gezien toen ik erlangs reed omdat ik nog steeds af en toe daar heen ga voor familiebezoek. De Thornsche Molen is dan ook pas  20 mei 2016 opnieuw opgeleverd en de oorspronkelijke molen was tijdens operatie Market Garden in 1944 totaal verwoest.

De voorzitter van de Stichting van deze molen kwam de molen openen voor ons zodat wij de molen van alle kanten konden bezichtigen en ik was best verbaasd, deze molen was niet wat ik verwachtte. Wat ik verwacht had was een spiksplinternieuwe molen met een hoog namaak gehalte of museum gehalte, prima om een indruk te krijgen hoe iets ooit was maar toch met een nep gehalte. Deze Thornsche Molen was dat absoluut niet. De complete stijl van de bouw en inrichting was robuust, degelijk, zonder fratsen en zoals molens zijn, vooral functioneel. Wat hebben ze hier een knap staaltje werk geleverd! Natuurlijk zag het er allemaal nog behoorlijk nieuw uit, maar de molen moedigde aan per direct op te zeilen en te laten werken, iets wat we niet gedaan hebben omdat er nog meer molens op ons programma stonden en de molenaars er niet waren.

Maar ook het bezoekerscentrum in het restaurant onder de molen waar foto’s en de verhalen van eerder te vinden waren maakte dat dit niet zomaar een nagebouwde molen is. De voorzitter vertelde vol passie over hoe het eens was en wat voor inzet er geweest is om de herbouw te realiseren. En ook kwam de eigenaar van het restaurant, inmiddels zelf in opleiding om molenaar te worden erbij zitten.  Dit bezoek aan de Thornsche Molen was er zeker één die ik niet had willen missen en overtrof mijn verwachtingen, mocht ik weer eens daar zijn voor familie bezoek en de molen draait ga ik zeker even een bakkie koffie drinken daar. Super bedankt voor het openen van de molen en de koffie.

De tweede molen waarvan toch echt gezegd kon worden dat niets is wat het lijkt was de Zuidmolen in Groesbeek, een molen waarvan ik dacht dat het meest bijzondere de vier keer ten Havekleppen waren, maar zelfs van buiten toen we dichtbij waren bleek dat al niet meer het geval. De Baard van de molen vond ik al veel aparter dan het gevlucht, net als de Burgemeester die niet zichtbaar aanwezig is en dan ook nog eens de vorm waarin de roosterhouten onder de kap gelegd zijn. Heel apart allemaal en dan waren we nog niet eens binnen geweest. Er was geen molenaar aanwezig, maar omdat wij molenaars zijn kregen we toestemming om de molen toch helemaal te mogen bekijken.

Binnen in de molen vielen we van de ene verbazing in de andere, bijna niks zag eruit zoals ik gewend was, deze molen is buiten dat die door de wind gedreven wordt één en al duurzaamheid aan hergebruik van materialen, oude roedes die gebruikt zijn in de constructies waren overal terug te vinden, een oude autoband functioneerde als wiel op de luitafel, de vangtrommel was 90 graden gedraaid van wat je zou verwachten van een vangtrommel en de haak van de vangbalk zwaaide niet parallel aan de vangbalk maar haaks. Heel apart en vooral leuk hoe deze molen op eigen wijze is ingericht. Ook bij deze molen liggen herinneringen van eerder, ik kocht er altijd mijn meel om brood te bakken toen ik nog in die regio woonde en had toen nooit kunnen bedenken wat voor aparte molen deze Zuidmolen is.

Als derde molen hadden we de Sint Annamolen in Nijmegen in gedachte. Bij deze molen is mijn liefde voor molens begonnen, als ik vroeger meel of diervoer moest halen voor de kippen vroeg ik altijd (ik zou een jaar of acht geweest zijn) of ik in de molen mocht kijken en was toen al erg onder de indruk hoe alles elkaar in werking zette. De molen draaide helaas niet en we besloten door te rijden naar de Witte Molen in Nijmegen. Ooit hoop ik nog eens de Sint Anna molen te bezoeken wanneer deze wel draait, ik zou dolgraag willen zien hoe dat nu zou zijn.

De Witte Molen is typisch zo’n molen waar ik wel honderden keren langs gereden ben maar waarvan ik nooit geweten had hoe bedrijvig die nog is en waar ik ook nog niet eerder binnen geweest was. Ook hier mochten we overal kijken en zo zijn molens toch wel echt heel leuk, in gebruik zoals die ooit bedoeld is en nu nog is, een echte meelfabriek waar je het proces van graan tot meel en het werk van een molenaar van begin tot eind perfect kan volgen en een winkeltje onder in de molen met de zelf verwerkte producten en andere artikelen die met molens te maken hebben.

Een dagje terug naar waar ik geboren en opgegroeid ben en waar ik de eerste veertig jaar van mijn leven gewoond heb, maar waar niet alles is wat het lijkt, maar die zeker erg leuk geweest is. We hebben dan ook afgesproken dat dit soort dagjes uit als team voor herhaling vatbaar zijn.

Het geluid van afgelopen woensdag bij de molen zat me niet lekker, dus ik begon de ochtend gisteren met de stormluiken uit de kap te halen waardoor ik goed zicht had op de askop, maar kon op dat moment niks ontdekken, toch besloot ik ze eruit te laten omdat voor mijn gevoel daar toch het probleem zat. Toen de andere molenaar ook op de molen gekomen was besloten we eerst de molen te laten draaien zodat ook hij kon horen wat ik bedoelde. En al snel zou blijken dat we deze ochtend echt pech hadden op de molen.

Nadat we de molen op de wind gezet hadden en lieten draaien bleek dat het geluid dat woensdag nog vooral leek op een schurend, aanlopend geluid en die zaterdag daarvoor nog helemaal niet te horen was, veranderd was in doffe dreunen, als je je hand op de staart legde kon je het buiten horen zelfs voelen, dit was echt niet wat je wil horen op een molen. Samen gingen we op zoek naar de oorzaak, maar ook de andere molenaar kon het in eerste instantie niet vinden. Ook omdat we de molen stil zetten als we in de kap zijn voor onze veiligheid. Toch besloot de molenaar even later te gaan kijken in de kap terwijl de molen langzaam draaide in de hoop het probleem zo te ontdekken en ja hoor, hij zag het gelijk. De complete roede waar de wieken aan zitten had speling gekregen in de askop en verschoof tijdens het draaien telkens ongeveer een centimeter, wat met het gigantische gewicht van zo’n roede resulteert in doffe dreunen twee keer per omwenteling.

Onze ochtend was snel over op de molen omdat we besloten dat het nu onverantwoord is door te draaien en dit molenmakers-werk is en geen molenaarswerk om op te lossen. Nu maar hopen dat de molenmaker aankomende week tijd heeft om dit probleem te verhelpen, zodat we zaterdag weer gewoon kunnen draaien.

Dat ik nu molenaar ben en dat het leukste diploma vind dat ik ooit gehaald heb, heb ik veel hulp bij gehad, ik ben echt niet de enige die daar vier jaar mijn best voor gedaan heb, er zijn molenaars die daar een grote rol bij gespeeld hebben. Die me geholpen hebben zoals te lezen is in vele van de blogs hiervoor in de categorie molens. Dit waren stuk voor stuk leerzame dagen en afgezien van soms pittig, vooral erg leuk en bijzonder. Dat ik nu molenaar ben is zeker aan veel molenaars te danken en met name de molenaars van de molen waar ik mijn opleiding begon en de molenaar waar ik die opleiding later vervolgde en waar ik nu zelf ook molenaar ben.

Minstens zo’n grote rol speelde de molenaars van de Torenmolen in Zevenaar, de Standerdmolen in Herveld  en de molenaar die als een echte Willy Wortel hulpmiddelen in elkaar knutselde om dingen over molentechniek duidelijk te maken van de Spinnenkopmolen en watermolen uit Laag-Keppel. Tijd voor een feestje dus, ik vind dat die molenaars dat zeker verdiend hebben.

Gisterenavond had ik ze dus allemaal uitgenodigd met partners, al is het voor lotgenotencontact voor vriendlief, je zult maar een partner hebben die een molenhobby heeft, dat vergt echt wel wat, deze partners die ik merendeel wel kende verdienden dus ook zeker een feestje. En echt wat is dit een superleuke avond geworden, heel bijzonder de molenaars die elkaar niet allemaal kende bij elkaar op een feestje te zien en te bedenken dat zij dit allemaal mogelijk gemaakt hebben dat ik nu ook molenaar ben.

Een van de molenaars, die buiten molenaar ook muzikale talenten heeft had een lied geschreven op de melodie (hoe toepasselijk) van het lied “Daar bij die molen”, had één van mijn zonen bereid gevonden als zanger van de coupletten op te treden en begeleidde hem op zijn accordeon. De rest van de molenaars en hun partners zongen het refrein dat op een groot stuk papier geschreven was. Geweldig, zo leuk vier jaar samengevat te horen op deze manier.

De pech van de ochtend viel echt in het niet bij de leuke avond zo met alle molenaars en hun partners en ik ga ze zeker af en toe opzoeken op hun molens en dan zonder de examenstress, maar nu gewoon relaxed als molenaars met een gezamenlijke hobby, nu begint de hobby pas echt.

Ik weet zeker dat ik nog lang ga nagenieten van deze leuke avond, zelfs vriendlief en zonen die het soms zwaar hebben met mijn molenpassie moesten toch echt toegeven dat ze ook een superleuke avond gehad hebben zo met een huiskamer vol mensen die ze niet allemaal kenden.

Sinds het molenexamen ben ik al van plan een keer alleen te gaan draaien op de molen zonder de back-up van een meer ervaren molenaar, maar vertoonde uitstelgedrag. Ondanks dat ik niet zou kunnen bedenken wat ik niet aan zou durven ben ik er toch in geslaagd om dat moment uit te stellen tot vandaag. Maar onder aanmoediging van andere molenaars ben ik dan nu toch echt alleen naar de molen gegaan.

Afgelopen zaterdag had ik al bedacht dat ik het mezelf makkelijker wil maken op de molen, het kruien (het op de wind zetten) gaat behoorlijk zwaar en als eerste projectje ben ik afgelopen zaterdag aan het werk geweest daar iets aan te doen.

Om te beginnen besloot ik het kruiwerk schoon te maken, bij de Wilpermolen is een Engels kruiwerk, dat is een soort rails met rollen waarover de complete kap kan draaien om hem op de wind te zetten. Dit kruiwerk ligt vol met takjes, walnoten en zelfs stukjes pvc-buis heb ik gevonden, allemaal gebracht door vogels. Heel knap want ik kreeg sommige takjes en grotere stukjes afval er nauwelijks uit en sta versteld hoe vogels het erin gekregen hebben (zie foto bij blog).

Nadat ik het kruiwerk zo goed als ging schoon gemaakt had ben ik aan de slag gegaan met het kruiwiel, door de Munnik (een soort as door de staart van de molen) goed in te vetten. En jawel hoor, beide acties hebben resultaat opgeleverd, het verschil is te merken. Beide andere collega’s op de molen hadden zo hun eigen projectjes ook tot verbetering en onderhoud van de molen en het is erg leuk zo met elkaar zo de molen zo goed mogelijk te laten draaien.

Vandaag dus alleen. Ik koos voor halve zeilen, normaal zou ik meer lef getoond hebben maar nu was ik alleen en had dat niet. Toch al snel vond ik dat als ik mezelf serieus wilde nemen als molenaar ik de molen ook serieus moest laten draaien, niet overmoedig maar wel als een echte molen en niet als een slak zoals die nu draaide.

Twee opties had ik, of meer zeil voorleggen of de molen die ik bewust wat schuin op de wind gezet had meer op de wind te zetten. Ik koos het laatste en ik draaide de molen van Noord-Noordoost, naar Noordoost-Oost. Toen ik de molen weer liet draaien was ik meer tevreden, 50-55 enden per minuut, een ende is elke keer als een wiek voorbij komt. Dat vond ik een beter tempo, niet te snel, niet te langzaam, gewoon goed genoeg voor deze eerste keer alleen op de molen, ik hoef geen productie te draaien, dus kies ik liever voor veilig en zonder angst of de molen misschien op hol zal slaan bij windstoten.

Toch hoorde ik een geluid dat ik volgens mij niet eerder gehoord had en ben op zoek gegaan waar het vandaan kwam, het kwam niet uit de molen, maar leek van buiten bij het gevlucht te komen en dan in de buurt van de askop, ik heb de wieken van alle kanten bekeken en ben in de twee met hekwerk tot bovenin geklommen, ook heb ik de askop voor zover ik die bekijken kon bekeken en niks geks gezien of iets geroken dat duid op warmte van aanlopen of iets dergelijks en de molen liep verder prima, leek er geen hinder van te hebben. Misschien is het geluid er altijd al maar omdat ik nu alleen was dat het me opeens opviel. Ik kon me niet voorstellen dat het kwaad kon. Toch later thuis heb ik de molenaar gebeld die zich afvroeg hoe het vandaag gegaan was en die dacht te weten wat ik bedoel en zei dat als het dat is het er altijd al is maar soms beter hoorbaar dan andere keren. Zaterdag gaan we er nog eens naar luisteren of dat inderdaad het geval is.

Rond twee uur heb ik de molen even stil gezet om te controleren hoe warm Bepaalde as-onderdelen waren en of ze nog vet genoeg waren. Het viel me reuze mee, ze waren niet warm, misschien net de kou van voor het draaien er wat af, maar zelfs lauw zou te overdreven zijn. Ook controleerde ik de vangblokken die zich om het bovenwiel klemmen als je de molen vangt (laat remmen) en bij deze voelde ik helemaal geen verschil in temperatuur.

Tot die controles heb ik heel wat metertjes gemaakt met trappen op en af klimmen en op en neer naar de stelling om alles goed in de gaten te houden, maar toen ik wist dat alles prima verliep was het tijd om wat werk achter mijn laptop te doen als de molen lekker draaide en om op te warmen in het molenaarshok waar een kacheltje is en senseo-apparaat.

Aan het eind van de dag nam ik de tellerstand op, het waren 2686 omwentelingen, niet overdreven veel, maar zeker meer dan wanneer ik thuis gebleven was. Dit was toch een leuke ervaring en voor herhaling vatbaar. Er waren tien bezoekers geweest waarvan een aantal aangaven het erg leuk te vinden dat de molen doordeweeks draaide omdat ze vaak in het weekend niet konden en er nu op af kwamen omdat die draaide. Erg leuk die reacties.

Voor de liefhebbers nog een filmpje die ik vandaag gemaakt heb:

Na alle stageweken en bezoeken aan andere molens kon ik dan vandaag eindelijk weer terug naar de thuismolen en dit keer niet als molenaar in opleiding maar als molenaar. Voorlopig ga ik echt even niet meer naar andere molens, nu eerst maar weer even gewoon bij de Wilpermolen zonder fratsen en examenstress lekker draaien…, maar…, hoe komt het toch dat mijn verwachtingen er tegenwoordig zo gigantisch naast kunnen zitten. Dat gewoon zonder fratsen lekker draaien op de thuismolen zat er niet in.

Toen ik de Wilpermolen naderde zag ik al van een afstandje dat deze in de vreugdestand gezet was. Toen ik nog dichterbij kwam zag ik dat de vreugdestand niet het enige was, aan de stelling hingen vlaggetjes. Het bleek dat de andere twee teamleden van de thuismolen dat donderdag al gedaan hadden nadat ze gehoord hadden dat ik geslaagd was en ze hadden ook nog bloemen en een mooie plant voor in de tuin meegenomen. Jeetje dat was niet helemaal zonder fratsen, maar ik vond het superleuk dat ze het gedaan hadden, het lijkt al vanaf woensdag feest met alle leuke reacties, telefoontjes en bloemen.

De zolder waar we normaal meestal te vinden zijn en waar het molenaarshok is, is op dezelfde hoogte als de stelling en toen ik daar kwam keek ik weer mijn ogen uit, mijn collega’s hebben er echt werk van gemaakt, weer een uitzicht vol vlaggetjes (zie foto bij blog), ik werd er verlegen van, uiteraard had ik ook wat lekkers mee genomen voor bij de koffie en dacht ik dat na bijkletsen de dag verder wel gewoon zou verlopen, maar de voorzitter van de Stichting tot behoud van de Wilpermolen kwam ook langs, met bloemen en een verzoek om samen met mij en de bloemen op de foto te gaan, voor in een krant of blad van Posterenk waar de molen staat begreep ik.

Uiteindelijk is van draaien niet veel gekomen, het was wel een echte feestdag geworden en dat weer draaien op de thuismolen komt volgende week wel, ik ga voorlopig echt niet meer de deur uit al was het nog zo leerzaam, bijzonder en toch ook echt leuk afgelopen periode. Toch kon ik het niet laten om nog even de hele molen door te lopen en te kijken welke projectjes ik komende tijd wil gaan aanpakken. Ook ben ik van plan binnenkort er een dag helemaal alleen heen te gaan om eens te kijken hoe het is deze prachtige molen te draaien zonder een veel meer ervaren molenaar om op terug te kunnen vallen, best spannend, want een meer ervaren molenaar in de  buurt die kan adviseren en helpen als er iets zou zijn is een veilig gevoel. Toch als ik nu na vier jaar opleiding en ervaring op molens bedenk wat er mis zou kunnen gaan denk ik die situaties te kunnen handelen en je krijgt je molenaarsdiploma dan ook niet bij een pakje boter cadeau, dus eng vind ik het niet, hooguit een beetje spannend, maar dat kan geen kwaad, dan blijf je alert.

Het was me het weekje wel, eerst toch de behoorlijke examenstress, toen het examen en nu een huis met zoveel bossen bloemen dat ik niet genoeg vazen had en vazen erbij heb gehaald, zoveel leuke reacties en dan zo’n terugkeer bij de thuismolen. Uiteindelijk ben ik blij dat ik niet ben gaan breien, haken of kantklossen maar nu molenaar mag zijn bij één van de oudste en grootste korenmolens van Gelderland, dat is toch wel een hele leuke hobby. Dit is toch echt wel één van de meest bijzondere en leuke periodes van mijn leven geweest, maar nu als toch redelijk ingeburgerde Achterhoekse vind ik het wel weer eventjes genoeg, het is weer tijd om normaal te doen.